De vakantie is: gelukt.
Ja, ik was iedere ochtend nerveus of het allemaal wel goed zou gaan in mijn hoofd, maar ik was ook gewoon rustig en ik heb genoten van twee dagen sneeuw, van elke dag zwemmen met Rudi (die is 3 en zou het liefst drie keer per dag zwemmen), van uitzicht op de bergen en van kunst kijken in het Ludwig in Keulen (dit hier is Gerhard Richter, de overzichtstentoonstelling van Wade Guyton was ook heel vet).
Ik heb ook een beetje gesjoemeld met niet-werken, want volgende week komt mijn dichtbundel uit en vlak voor zo’n groot moment is het moeilijk om de controle los te laten. Bovendien spookt toch steeds door mijn hoofd: als het coronavirus er maar niet voor zorgt dat mijn boekpresentatie wordt afgelast… maar goed: zo’n vaart loopt het vooralsnog niet.
Merken dat je weer “normale” dingen kunt doen, zoals vakantie vieren, en je werk uitvoeren, is heel fijn. Maar het duurt lang voor de zenuwen en de achterdocht uit je systeem zijn verdwenen. Soms vraag ik me af of het ooit nog echt verdwijnt. Dat je ’s ochtends wakker wordt zonder meteen angstig je mentale buienradar te checken. Maar ik weet ook dat er veel jaren zijn geweest dat wakker worden en aan de slag gaan de normaalste zaak van de wereld waren, dus dat komt wel weer.
Nu eerst maar eens dat boek presenteren.
Ik ben een weekje op vakantie, maar vanaf daarna gaat het volop los. Mijn debuutbundel LEEGSTAND komt uit, en daaromheen doe ik allerlei optredens. Zie hieronder mijn agenda. Kom langs om te feesten en mijn bundel te scoren!
4 maart
Talkshow BOUWSTOF
Theaters Tilburg
— tijdens deze talkshow over architectuur praat ik over de rol die Tilburgse gebouwen spelen in mijn bundel
6 maart
BOEKENBAL
— ok, is niet openbaar, maar ik weet dat ik sommigen van jullie daar zie, dus: say hi!
9 maart
BIBLIOTHEEK EEMLAND
— lezing + interview + signeersessie
11 maart
GROENE ENGEL, OSS
— lezing + solo optreden + signeersessie
12 maart
BIBLIOTHEEK ENKHUIZEN
— lezing + signeersessie
14 maart
TILT FESTIVAL
Theater Nieuwe Vorst, Tilburg
— presentatie van LEEGSTAND + lezing + interview
Ik heb altijd een haat-liefdeverhouding gehad met vakantie. Als kind had ik na een week al mijn boeken uit en wilde ik naar huis. Als volwassene gebruikte ik vakantie om te werken aan dingen waar ik anders geen tijd voor had: het schrijven van boeken, bijvoorbeeld. Sinds mijn nieuwste depressie begin ik te voelen dat ik vakantie ook “gewoon” nodig heb. Even helemaal niks. Geen smartphone, geen email, geen deadlines. Een beetje zoals alle normale mensen, zeg maar.
Afgelopen halfjaar probeerde ik verschillende dingen uit. Ik plande tripjes naar Parijs, maar in mijn enthousiasme bereidde ik die minutieus voor en plande ik de dagen van voor tot achter vol met activiteiten. Eenmaal aangekomen was ik na twee dagen volkomen uitgeput, maar van mijn activiteitenschema afwijken wilde ik niet. Het zou immers toch een leuke vakantie worden? En dus buffelde ik door, met als resultaat een meltdown van heb ik jou daar.
‘Misschien moet je je vakanties niet zo voorbereiden,’ suggereerde mijn therapeut.
‘Ja maar dat is toch leuk? Ik wil wel alle musea gezien hebben, en ik wil ook zeker weten dat ik goede restaurants uitkies, want ik haat het om ter plekke op zoek te moeten gaan naar eten.’
‘Dat kan allemaal wel zijn, maar je stelt zulke hogen eisen aan jezelf als vakantieganger, dat je jezelf alleen maar kunt teleurstellen. Vakantie is ook: niks doen. Kijken waar je zin in hebt.’
Ik voelde me zo dom dat ik daar niet eerder aan heb gedacht. En dus boekte ik een weekje vakantie. Morgen gaan we. Ik heb niks voorbereid, alleen een huisje geboekt en een koffer ingepakt. Ook nu vind ik het spannend: ik ben zo bang de vakantie te verpesten met paniekaanvallen dat ik er haast een paniekaanval van zo krijgen. Want zo werkt depressie. Het is bijna grappig.
(op 14 maart komt mijn poëziebundel LEEGSTAND uit, over architectuur, depressie en Godzilla. Tot die tijd zo nu en dan een kort stukje over depressie)
Na het nieuws dat ik mijn tour moet uitstellen is er ook heel erg fijn nieuws te melden. Over een maand, op 14 maart, komt mijn eerste dichtbundel namelijk uit: LEEGSTAND. En bij dezen mag ik de omslag eindelijk laten zien, die gemaakt werd door Janine Hendriks (Kaftwerk). Ik ben er ongelofelijk trots op.
De flaptekst:
“In Leegstand verkent Aafke Romeijn haar depressies alsof het lege winkelpanden zijn. Haar donkerste dagen zijn steden vol mislukte architectuur, buurthuizen waar in een hoekje achterin biljart wordt gespeeld, en bouwputten. In gedichten, essays en beeld schetst ze sloop, bouw en beton. Met bijrollen voor de V&D, Tilburg en Godzilla.”
De boekpresentatie is op 14 maart tijdens TilT festival.
Het afgelopen half jaar ben ik aan het vechten geweest tegen een depressie. Het is niet m’n eerste depressie en het zal waarschijnlijk ook niet de laatste zijn, toch is het iedere keer weer opnieuw zoeken naar een manier om er niet alleen weer uit te komen, maar ook om er iets van te leren voor een volgende keer.
Om die stap te kunnen zetten – aan duurzaam herstel te werken – heb ik in samenspraak met mijn behandelaars en mijn management besloten om een pas op de plaats te maken, om van daaruit hopelijk weer op volle sterkte terug te kunnen komen.
De voorjaarstour van maart wordt verplaatst naar het najaar, zodat ik de komende maanden de tijd heb om aan te sterken. Ik vind het heel moeilijk dat ik daarmee mensen teleur moet stellen, maar ik ben nu simpelweg niet in staat om mijn volle 100% te geven, en die verdienen jullie wel.
Dit betekent trouwens niet dat ik de komende maanden niets ga doen, alleen dat ik geen tien dingen tegelijk doe, maar steeds een project tegelijk. Zo verschijnt in de boekenweek (14 maart) mijn dichtbundel Leegstand. In het kader daarvan zal ik een aantal lezingen en interviews geven, en treed ik op tijdens Tilt festival. Daar heb ik ontzettend veel zin in.
Liefs,
Aafke
Het zou allemaal zo’n vaart niet lopen, had ik besloten. En dus plofte ik vanochtend enthousiast in de stoel van mijn psycholoog. Op schoot het boekje waarin ik de afgelopen twee weken nauwgezet en voortvarend al mijn huiswerk had gemaakt. Ik liet het haar zien.
‘Kijk, alle gedachtenschema’s, met uitwerking en analyse. Ik ben trouwens ook gestopt met werken buiten kantoortijden. Helemaal. Dus zelfs geen apps meer lezen. Oh ja, en ik heb al mijn deadlines heroverwogen en dingen afgezegd, en ik doe het nu allemaal anders, precies zoals je had gezegd! Ik ben alleen nog wel stiknerveus elke ochtend wanneer ik opsta, alsof ik me schrap moet zetten voor wat de dag brengt. Geen idee hoe dat komt.’
‘Hmm,’ zei mijn psycholoog. Als een psycholoog “hmm” zegt dan betekent dat meestal niet veel goeds. ‘Dat klinkt allemaal wel vrij rigoureus meteen.’
Ik knikte. ‘Klopt, want dat moet ook. Ik ben verantwoordelijk voor mezelf, dus ik ben de enige die iets kan veranderen. Als ik in de goot lig heb ik dat zelf veroorzaakt, dus zal ik het zelf moeten oplossen. En dan kun je maar beter geen half werk leveren.’
‘Hmm,’ zei ze weer. ‘Heb je er wel eens over gedacht om wat milder voor jezelf te zijn?’
‘Oh dat kan ik ook hoor. Soms gun ik mezelf wat rust, dan neem ik een halve slaappil en slaap ik een paar uur.’
Ze schudt haar hoofd. ‘Dat is niet mild, dat is óók weer heel rigoureus. Jezelf uitschakelen met een flinke klap. Misschien moet je eens wat milder zijn voor jezelf, kan best zijn dat die nervositeit dan ook afneemt.’
Zat ik dan opeens te janken met mijn goede voornemens. Mild zijn voor mezelf? Hoe werkt dat? Kopjes thee zetten en een aai over je eigen bol geven? Ik heb nog veel te leren.
[op 14 maart komt mijn bundel Leegstand uit, over depressie, lelijke gebouwen en Godzilla. Tot die tijd zo nu en dan stukjes over depressie en herstel]
Vorig jaar trad ik op tijdens het Depressiegala. Ik vertelde over mijn eigen depressies en speelde nummers om mijn verhaal te illustreren.
Gisteravond zag ik de reportage op Nieuwsuur over het Depressiegala en de campagnes van het ministerie van VWS. Ik ben enorm teleurgesteld. Met name omdat geld dat op zo veel plekken in de ggz gebruikt had kunnen worden om mensen te helpen niet op de juiste plekken terecht is gekomen.
Bewustzijn creëren over psychische aandoeningen onder jongeren is belangrijk. Je kunt dat op vele manieren doen. Het Depressiegala en het ministerie van VWS hebben mijns inziens laten zien vooral geïnteresseerd te zijn in dure, breed opgezette campagnes en evenementen met veel overheadkosten en weinig toetsbaar resultaat. Ik denk dat het beter zou zijn om meer te investeren in kleinschaligere hands-on initiatieven, en – niet onbelangrijk – in de ggz zelf.
Want hoeveel bewustzijn je ook creëert, als er vervolgens geen hulp beschikbaar is, dan kunnen depressieve jongeren alsnog geen kant op.
Ik zal me in de toekomst beter informeren over initiatieven en doelen waaraan ik mijn naam en medewerking verleen. Er zijn namelijk een heleboel partijen die wél zinvol werk doen. Zij verdienen onze steun – en die van het ministerie.
Bram was altijd al een filmfreak (deed ook filmacademie enzo), ik niet echt, maar in 2019 zijn we aan een gezamenlijk project begonnen: we houden bij welke films we kijken en geven cijfers en opmerkingen. Ons streven is elke week minimaal 1 film te kijken, maar toen we eenmaal begonnen waren werden dat er al snel meer.
We begonnen met het leegtrekken van Netflix, toen we daar alles wel zo’n beetje gezien hadden gingen we over op het huren van films via iTunes, maar sinds kort hebben we een andere goudmijn aangeboord. We hebben bij de kringloop een dvd-speler gekocht, en Bram kan als docent films huren bij de universiteitsbieb in Leiden, waar ze echt BELACHELIJK veel films hebben, ook oude, obscure, en films uit andere werelddelen (yay, Japanse klassiekers!).
Ik heb ongelofelijk veel geleerd over film dit jaar, ik ben het medium nog meer gaan waarderen, en ik denk dat ik dit kijktempo nog wel even vast ga houden. Als ik kijk naar onze lijst en welke films we het hoogst hebben gewaardeerd, dan zitten er veel klassiekers en kunstfilms tussen, waardoor ik echt geïnspireerd ben geraakt. Om jullie niet meteen te vermoeien met nerd-talk, maak ik hieronder een lijstje met 10 films die ik Heel Erg Goed vond, uit verschillende genres en periodes. Mocht je deze donkere dagen niks te doen hebben: kijken!
(oh, en voor het gemak zal ik er even bij zetten welke op Netflix staan!)
Misschien heb je het al gezien, misschien ook niet, maar in 2020 verschijnt mijn eerste poëziebundel, Leegstand, met gedichten over depressie en failliete winkelketens. Ik ben van plan om samen met de bundel een aantal nieuwe nummers uit te brengen, waarin ik mijn depressies verken alsof het leegstaande winkelpanden zijn, en Godzilla ondertussen Tokyo verplettert onder zijn reusachtige poten.
Ik herstel van een depressie (ik hoor je denken: nog steeds? Wanneer is dat eens klaar? Bear with me). Dat gaat in een heleboel fases, waarvan je nooit precies weet wanneer je nou in welke fase zit en of je nou voor- of achteruit gaat. Het is geen meetbaar proces zoals herstellen van een gebroken been. Hoe fijn zou het zijn om een röntgenfoto te kunnen maken van je hoofd om te kijken of de breuk herstelt – maar nee.
De afgelopen weken komt langzaam maar zeker mijn normale gevoelsleven terug. Dat wil zeggen: dat denk ik. Voor mijn depressie ben ik maandenlang hypergelukkig geweest (niet manisch, wel gewoon iedere dag BLIJ). Daarna kwam de depressie, en daarna ben ik twee maanden verdoofd geweest door pillen. Nu ik begin te wennen aan mijn hogere dosering antidepressiva, merk ik dat er plotseling ruimte is voor “normale” gevoelens.
Zo sta ik iedere dag op met een kleine dosis zenuwen. Is dat omdat ik een dichtbundel schrijf? Iets dat ik verschrikkelijk mooi en leuk vind om te doen, maar ook heel spannend? Is het angst voor de terugkeer van mijn depressie? Of is het angst voor de angst? Ik kan het niet met zekerheid zeggen. Een depressie maakt dat je bang wordt voor elke vorm van gevoel, in elke kleine moodswing schuilt een levensgroot gevaar.
Ik moet, kortom, weer leren omgaan met normale gevoelens. Wanneer ik wakker word en denk: “hmm, ik heb niet zo’n zin in alle dingen die ik vandaag moet doen”, dan betekent dat niet dat ik weer depressief ben. En dus probeer ik al die gevoelens, waarvoor zo lang geen ruimte was, stuk voor stuk te bekijken, te accepteren en te plaatsen.
En ja: het zou ontzettend fijn zijn als ik daar wat professionele hulp bij zou krijgen, maar de wachtlijsten in de ggz zijn nog altijd langer dan lang. En dus doe ik het zelf, zo goed en kwaad als het gaat, dag voor dag.
ps. Er zijn mensen voor wie ggz-hulp veel dringender is dan voor mij. Voor wie het van levensbelang is dat ze niet op een wachtlijst terechtkomen. Voor hen blijf ik hierover schrijven. Het is een schande dat we in al onze welvaart niet in staat zijn om mensen te behandelen wanneer het nodig is.
