Ik schrijf maar weer een stukje, want 1 mei is het zover. Da’s nog twee maanden. Dan verdwijnt de VAR en worden zzp’ers blootgesteld aan een systeem dat ik maar vast heb omgedoopt tot De Grote Chaos. Ik schreef er al eerder stukjes over, maar dat heeft er vooralsnog niet voor gezorgd dat iemand in de Tweede Kamer zich achter de oren heeft gekrabd en heeft afgevraagd of het nou allemaal wel zo’n goed idee is. Nu wil ik geen doomsday prophet uithangen, maar laat ik het zo zeggen: de voortekenen zijn niet echt gunstig.

Ten eerste: het plan is al pak ‘m beet tien keer uitgesteld. Ben je zzp’er, dan werk je nu nog met je VAR uit 2014, omdat er nadien (2015, 2016) steeds geroepen werd dat de modelovereenkomsten écht zo snél mogelijk ingevoerd gingen worden. Nou, niet dus. Steeds bleken de plannen toch weer niet waterdicht, onduidelijk, en moest het hele gebeuren weer uitgesteld worden.

Is het nu dan zo dat alle plannen wél waterdicht zijn? Verre van. Maar, zo redeneert men aan de top, “laten we het maar gewoon vast invoeren, dan kunnen we daarna wel bijsturen.” Ah, ja. Waar hebben we dat eerder gehoord? Pgb-crisis, anyone? Je zou denken dat dit kabinet inmiddels geleerd heeft dat het prematuur invoeren van bureaucratische rampverhalen leidt tot héél gênante debatten waarin VVD-politici emmers stront over zich heen krijgen, maar zelfs dat lijkt nu niet te deren. Laat me raden: over niet al te lange tijd zijn er verkiezingen, en de VVD wil nog wel graag even z’n stempel op de hele zzp-branche kunnen zetten. En over de PvdA zwijg ik maar even helemaal.

Ten tweede: de hamvraag… Wie gaat ons vertellen hoe het werkt? Heeft u al een brief gehad met een duidelijke uitleg over wat ons te wachten staat? Als ik nu een concert bevestig in mei (god verhoede, want dan lig ik te baren, maar in het hypothetische geval), hoe regel ik dat dan? Joost mag het weten. Ja, ik weet dat er modelcontracten klaarstaan op de site van de Belastingdienst. Maar eerlijk is eerlijk: ik moet een advocaat gaan inhuren om die door te lichten. En dan? Als ik iets wil aanpassen moet ik het eerst voorleggen aan de Belastingdienst. Hoe lang doen die erover om een overeenkomst goed te keuren? Krijg ik mijn geld op tijd, of moet ik daar maanden op gaan zitten wachten?

Neeeee, zegt de Belastingdienst, daar hoef je je echt niet druk om te maken! “Het eerste jaar gaan we niet handhaven maar helpen.” Helpen! Dat is niet iets waar ik de Belastingdienst de afgelopen tien jaar dat ik als zzp’er werk op heb kunnen betrappen. Sterker nog: ik voel me vaker tegengewerkt dan geholpen wanneer er weer vijf blauwe enveloppen tegelijk op mijn deurmat vallen. Meestal zijn er drie gedateerd in de toekomst, twee blijkbaar maanden geleden al verstuurd, en bevatten ze tegenstrijdige informatie. Goddank heb ik een geduldige belastingadviseur.

Niet gevreesd: de Belastingdienst heeft zestig mensen aangesteld om de boel een beetje op gang te helpen. Zestig. Zestig. Laat dat getal even op je inwerken. Er zijn 1,2 miljoen zzp’ers in Nederland die niet weten hoe ze vanaf 1 mei hun zaakjes moeten gaan regelen. Er zijn zestig mensen ingehuurd om de telefoon op te nemen om vragen te beantwoorden, om alle modelovereenkomsten te checken en goed te keuren, en om alle andere rompslomp af te handelen. Hoeveel hulptroepen waren er uiteindelijk nodig om de pgb-crisis te beteugelen? De voltallige Sociale Verzekeringsbank heeft daar maandenlang overuren gedraaid, en nog hebben ze hun sh•t niet op orde. De Belastingdienst denkt deze landslide met zestig man aan te kunnen. Ik zeg het nu alvast, maar als de pleuris straks uitbreekt: I hate to say I told you so.

Ik heb het al niet eens meer over alle principiële bezwaren tegen het zzp’ertje-pesten van dit kabinet, of de vraag welk probleem het afschaffen van de VAR nou eigenlijk oplost. Nee, ik wil alleen maar weten hoe men ervoor gaat zorgen dat dit niet de nieuwe pgb-crisis wordt, en zelfs daar krijg ik geen antwoorden op. Ik hou mijn hart vast.